Optometry Lecture

Topic : Amsler Grid เครื่องมือตรวจฟังก์ชั่นของจอประสาทตาอย่างง่าย

By DR.DEAR

 

Amsler Grids

เป็นตารางรูปสี่เหลี่ยมขนาด  0.5x0.5 cm. เรียงติดกัน  20  รูป  เป็นภาพสี่เหลี่ยมจัตุรัส  กว้างยาวด้านละ  10 cm.  แต่ละด้านแบ่งเป็นสี่เหลี่ยมด้านเท่าขนาด 0.5x0.5 cm.  ทั้งหมดเป็นตารางเล็กๆ  400  รูป  ลักษณะอาจเป็นพื้นขาวเส้นดำ  หรือ  พื้นดำเส้นขาว  ต้องมีจุดกลางให้คนไข้มอง

 

 

 

1. ใช้คัดกรองพื้นที่  จอประสาทตาในส่วน  Macular (จุดรับภาพชัด)  ตรวจในระยะประมาณ  1 ฟุต

2.  ส่วนใหญ่ใช้คัดกรองโรคจอประสาทตาเสื่อมในผู้สูงวัย  ( Aged  Macular  Degeneration)  ในคนอายุมากกว่า  60  ปี  แต่อาจต้องใช้ในคนไข้บางราย  ที่มีข้อบ่งชี้ว่าเป็นโรคของจุดรับภาพชัด  (Macular diseases)  เช่น  เห็นเงาดำกลางภาพ  เห็นสีภาพผิดเพี้ยน  ภาพขาดหายไป  หรือภาพเล็กลง  อาจเป็นเฉพาะตรงกลางภาพ  หรือลามไปสู่  ส่วนอื่นๆของภาพได้

 

วิธีการตรวจ

- ตรวจตาทีละข้าง  ถือ Chart  ห่างตัวคนไข้  1  ฟุต

- ให้คนไข้มองจุดกลางภาพและถามว่า

1. เส้นทุกเส้นตรงหรือไม่

2. มุมสี่เหลี่ยม ครบ สี่มุม หรือไม่

3. มีจุดใด หรือ  บริเวณใด หายไปหรือไม่

 

 

 

การประเมินผลเบื้องต้นจาก  Amsler grids  ลักษณะความผิดปกติของจุดรับภาพชัด

1. Central  Scotoma

 

เมื่อคนไข้  มองพื้นที่ตรงกลางแล้วภาพหายไป  แสดงว่าเซลล์รับภาพบริเวณ  Marcular  ตายหมดแล้ว  ซึ่งไม่สามารถซ่อมแซม  หรือรักษาได้  การมองเห็นจะแย่ลง

 

2.  Macropsia

 

คนไข้จะมองเห็นเส้น  หรือ  ภาพบวมๆ  เกิดจาก  Macular  หดตัว  cell แต่ละตัวเรียงตัวเบียดกันมาก  Cell  เพิ่มขนาด  แต่อยู่ในพื้นที่เท่าเดิม  สมองจะแปลผลว่าภาพใหญ่ขึ้น

 

3. Micropsia

คนไข้จะมองเห็นเส้นยุบ  หรือ  หดตัว  เกิดจาก  Macular  บวม   ( Macular edema )  สมองจะตีความภาพที่มองเห็นว่าเล็กลง

 

4. Metamorphosia

   เมื่อมีการตายของเซลล์  รับภาพบริเวณ  Macular  มากขึ้น  จะมองไม่เห็นเป็นตาราง  เซลล์ที่ยังเหลืออยู่จะล้ม  ภาพจะเริ่มบิดเบี้ยวไม่เป็นภาพ

   เมื่อเซลล์ตายมากๆ  จะเกิด  Cental  Scotoma  จะมองเห็นได้แค่ภาพรอบๆ

 

ซึ่งในเบื้องต้นหากมีเครื่องมือคัดกรอง  เพียงแค่  Amsler Grids  แล้วพบความผิดปกติ  ก็อาจสามารถส่งต่อจักษุแพทย์เฉพาะทางโรคจอประสาทตาเพื่อวินิจฉัย  และรักษาต่อไปได้   

 

โรคจอตาบวมน้ำ  ( Macular Edema )

จะตรวจพบสารน้ำเข้าไปสะสมอยู่ใต้ชั้น  Neurosensory  Retina  บริเวณจุดรับภาพชัด

สาเหตุอาจเกิดจากโรคอื่นๆดังนี้

1. เบาหวาน

2. เส้นเลือดดำอุดตัน

3.จอประสาทตาเสื่อม

4.Retinitis pigmentosa

5. มีการดึงรั้งของจุดรับภาพชัด

6. ม่านตาอักเสบ

7.ได้รับสารพิษ

8. มีก้อนเนื้องอกที่ตา

9. อุบัติเหตุ

10. ผลแทรกซ้อนจากการผ่าตัดอื่นๆ  บริเวณดวงตา

11. คนที่มีความเครียดง่าย

12. ไม่ทราบสาเหตุ

โดยมักตรวจระดับสายตาลดลง  หรือเป็นปกติก็ได้  อยู่ระหว่าง  20/20  ถึง  20/200  เมื่อตรวจค่าสายตามักพบ  สายตายาวระยะไกล ( Hyperopia ) เนื่องจากจุดรับภาพชัดนูนขึ้นใกล้เลนส์ตามากขึ้น  โรคนี้อาจหายไปเองได้  ส่วนการรักษาขึ้นอยู่กับดุลพินิจของจักษุแพทย์  เช่น  ยิงเลเซอร์  หรือการฉีดยาต่างๆ  เป็นต้น  ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้  อาจเกิดการเสียหายของจุดรับภาพมากขึ้น  จนกระทั่งสูญเสียการมองเห็นอย่างถาวรได้   

 

Chatchawee,O.D.,BS.(RT)

ติดต่อตรวจสายตา  และระบบการมองเห็น  โตเกียวโปรเกรสซีฟเชียงใหม่  064- 2976768    

https://www.facebook.com/Tokyoprogressive

 

Credit

- จักษุจุฬา,  อ.นพ. อดิศัย  วราดิศัย ,ภาวะสายตามัวเฉียบพลัน ; พิมพ์ครั้งที่ 2 เดือน ก.ย. 2559

- เพจ Facebook สุขภาพตาโดยราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย  All About Eye by RCOPT., ศ.พญ. สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต ,Amsler grid ( ตาราง Amsler ) ; 13 มี.ค. 2015

- www.asrs.org ( American Society of Retina Specialist)