เป็นคำถามที่ได้จาก fanpage http://www.facebook.com/loftoptometry

เซนเตอร์ของเลนส์คืออะไร ก็อย่างที่ได้เขียนตอบไปแล้วในกระทู้ก่อนหน้านี้ ทีนี้คำถามคือ การดัดแว่นจำทำให้เซนเตอร์เดิมมีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่

เซนเตอร์ของแว่นคือ จุดตัดของแกน x (PD) กับแกน y (FH) เพื่อนำเซนเตอร์ของเลนส์ (OC) ไปวางที่ตำแหน่งนั้นก่อนทำการฝนประกอบเข้ากับแว่น ถ้าเป็นเลนส์โปรเกรสซีฟก็จะมีเครื่องหมายสำหรับฟิตติ้ง (fitting cross) ถ้าเป็นเลนส์ชั้นเดียว ก็จะต้องมีการตั้งเซนเตอร์ตาม prescription ตั้งแต่ต้นก่อนประกอบ และเมื่อประกอบเสร็จแล้วก็จะไม่สามารถย้ายเซนเตอร์ที่กำหนดระยะ PD หรือ บิดแกนขององศาเอียงได้ ดังนั้น แว่นเบี้ยวที่ต้องดัดนั้น จะไม่ส่งผลกับการเปลี่ยนแปลงของแกนองศาเอียง

แต่ถ้ากรณีที่แว่นเบี้ยวสูงข้างต่ำข้างนั้น นั้นจะส่งผลต่อ Fitting Hight และทำให้เกิด vertical prism imbalance เนื่องจากตาเราอยู่กับที่ แต่เซนเตอร์เลนส์ย้ายในแนวสูงต่ำ ดังนั้นเมื่อเรามองตรงๆ ตาทั้งสองข้างจะมองผ่านเลนส์ที่ห่างเซนเตอร์ไม่เท่ากัน เมื่อเลนส์มี power มีการมองหลุดเซนเตอร์(ที่ไม่เท่ากัน​) จะเกิด imbalance ของ vertical prism คนไข้จะมีปัญหาการใช้แว่น

ดังนั้นถ้าจะดัดแว่น ถ้าจะดัดให้แว่นสูงต่ำ ก็ต้องดัดก้านจมูกเพื่อให้แว่นยกหรือแว่นตกเท่าๆกัน ส่วนการดัดให้มัน slide ไปข้างใดข้างหนึ่งนั้น เขาไม่ทำกัน เพราะไม่น่าจะมีประโยชน์อะไร ให้แว่นอยู่กึ่งกลางจมูกแบบสมมาตรนั้นเป็นเรื่องที่ดีอยู่แล้ว

คำว่าเซนเตอร์อีกในหนึ่งคือ เซนเตอร์ของเลนส์โปรเกรสีฟซึ่งมีความซับซ้อนมากกว่า เนื่องจากในการออกแบบเลนส์นั้นจะต้องกำหนดตำแหน่งอ้างอิง (reference point) อย่างชัดเจน เพราะว่าโปรเกรสซีนั้นแต่ละจุดนั้นมีกำลังเลนส์ไม่เท่ากัน ดังนั้นการคำนวณจุดอื่นๆจะอ้างอิงจากจุด reference point เสมอ โดยเริ่มจากแว่นมีพารามิเตอร์ มีความโค้ง มีมุมเท มีระยะห่าง ดังนั้นเมื่อมองตรง ตาก็กระทำกับเลนส์เป็นอย่างหนึ่ง และเมื่อมองหลุดตำแหน่งมองตรง เช่นทิ้งตาอ่านหนังสือ มุมก็จะเกิดอีกอย่างหนึ่ง ดังนั้นเลนส์โปรเกรสซีฟจะซีเรียสกับเรื่องเซนเตอร์มากกว่าปกติ ถ้าประกอบผิด จุดอื่นๆก็จะผิดกันไปหมด เหมือนติดกระดุมเม็ดแรก อย่างไรอย่างนั้น

ดังนั้นจุดดัดแว่นที่เกี่ยวข้องกับเซนเตอร์

แป้นจมูก : เพื่อให้หน้าสัมผัสของแป้นนั้นกระจายแรงให้ทั่วทั้งแป้น เพื่อไม่ให้น้ำหนักของแว่นนั้นทิ้งลงเพียงจุดใดจุดหนึ่ง ก็จะทำให้การใส่นั้นสบาย ไม่กดหรือเจ็บดั้ง และสามารถดัดแว่นเพื่อให้ห่างตา ยกแว่นขึ้น หรือ กดแว่นลง สิ่งสำคัญคือ ระยะจากกระจกตาขวาซ้ายต้องห่างเลนส์เท่าๆกัน ถ้าไม่เท่ากันจะทำให้เกิดการ induced power ที่ไม่เท่ากัน และ magnify ไม่เท่ากัน ทำให้เกิดอาการเมาแว่นได้ นอกจากนี้แล้ว แว่นที่ห่างตาเกินไปทำให้โครงสร้างโปรเกรสซีฟแคบลง มีภาพบิดเบี้ยวมาก ขณะที่แว่นที่ชิดเกินไปนั้นก็ทำให้เหลือบตาอ่านหนังสือยาก จึงต้องหาจุด optimum สำหรับเรื่องนี้

บานพับแว่น : ดัดเพื่อยก หรือ กด ให้แว่นข้างใดข้างหนึ่งให้สูง หรือ ต่ำ ในกรณะที่คนหูสูงต่ำไม่เท่ากัน (และส่วนใหญ่ไม่เท่ากัน) ซึ่งสิ่งที่ต้องระวังอย่างมากก็คือ ถ้าแว่นสูงต่ำไม่เท่ากัน ทำให้ตามองผ่านเลนส์เจอปริซึมที่ไม่เท่ากัน ทำให้เมาแว่นได้ นอกจากนี้การดัดที่บานพับก็ยังเป็นเรื่องของการดัดเพื่อเพิ่มหรือลดมุมเทของหน้าแว่น และ มุมที่สวยนั้นอยู่ที่ 9 องศา

ดัดที่ปลายขา : ปลายขาแว่นมีหน้าที่ในการเกาะเกี่ยวของแว่นให้อยู่กับหน้า โดยทั่วไปแล้วไม่ได้ทำให้แว่นเบี้ยวเพียงแต่จะเกี่ยวกับความคับหลวมของแว่นขณะสวมใส่ แต่ถ้าดัดแล้วเกิดแรงเกี่ยวไม่เท่ากัน ก็จะเกิดการดึงแว่นมาชิดตาข้างใดข้างหนึ่ง ก็จะทำให้เมาแว่นได้เช่นกัน

ดร.ลอฟท์

ปล. เป็นคำถามที่ถูกถามในเพจ จึงนำมาเล่าให้ฟัง